بسم الله الرحمن الرحیم
الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم
همان طور که در تاریخ تولد حضرت زینب علیهاالسلام هم در روز و هم در سال تولد، بین تاریخ نویسان اختلاف نظر دیده مى شود، در مورد تاریخ وفات و محل دفن پیکر مطهر آن جناب نیز اختلاف ، وجود دارد.
البته بدان گونه که در مورد سال تولد وى از روى قراین ، زمان نزدیک به حقیقت را مى توان حدس زد، در تاریخ وفات آن بزرگوار مى توان یقین حاصل کرد که تا یک سال بعد از واقعه کربلا زنده بوده ؛ چون در اکثر تواریخ ، به این مطلب به اَشکال مختلف اشاره رفته است ، ولى در مورد محل دفن آن بزرگوار، به سادگى نمى توان اظهار نظر کرد. روى همین اصل ، شانزده سال پیش که این کتاب را نوشتم و نخستین بار در ((روزنامه زن روز)) منشتر شد و بعد به همت دفتر انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم مکرر چاپ و منتشر گردید، در مورد محل دفن حضرت زینب ، سکوت اختیار کردم ؛ زیرا نمى خواستم خداى نخواسته چیزى بنویسم که درست نباشد. از آن تاریخ به بعد، همیشه به دنبال این گمشده در فحص و تفحص بوده ام ، لذا سه بار به ((سوریه )) سفر کرده ام و بارها در ((زینبیه ))، هفت کیلومترى دمشق ، به امید آنکه همانجا مزار اطهرش باشد، به زیارت پرداخته ام . در سفرهایى هم که سعادت زیارت حج نصیبم شده ، سالهایى که رفتن به قبرستان بقیع آزاد بود، تا آنجا که مقدورم بوده ، نسبت به قبور موجود در آن مکان مقدس نیز جستجو کرده ام ، متاءسفانه ردپایى از مرقد زینب علیهاالسّلام نیافتم . اکنون که در کتاب موجود، قرار شد تجدید نظرى کنم ، لازم مى دانم در مورد مکان دفن حضرتش ، اظهار نظرى کرده باشم .
برخى از تاریخ نویسان با کمال اطمینان ، محل دفن وى را ((مدینه منوره )) مى دانند و به خارج شدن او از مدینه ، بعد از بازگشت از اسارت ، اعتقادى ندارند و هردو مکان منسوب به حضرتش را در مصر و شام مورد تردید قرار مى دهند.
گروهى دیگر با قاطعیّت ، معتقدند که محل دفن وى در ((مصر)) است ، چرا که در آنجا مزار و گنبد و بارگاهى مهم ، به نام((زینبیه )) وجود دارد که زیارتگاه مشتاقان حضرتش مى باشد.
گروه سوم هم سخت بر این معتقدند که ((زینبیه اى که نزدیک دمشق در سوریه )) است ، مرقد مطهرش مى باشد.
البته هرکدام از این مورخین ، براى اثبات نظریه خود، دلایلى هم ذکر و نظریات دیگران را رد مى کنند؛ مثلاً آنانکه زینبیه شام را مدفن او مى دانند، مى گویند:((زینبیه مصر)) درست است که در آن ((زینب بنت على بن ابیطالب )) است ولى این ((زینب )) از همسران دیگر آن جناب مى باشد، نه از حضرت زهرا علیهاالسّلام یعنى وى ، خواهر پدرى حضرت زینب کبرى است .
گروهى دیگر مى گویند: او ((زینب بنت یحیى )) است . آن دسته هم که مى پسندند ((زینبیه مصر)) از آن وى باشد، با دلایل فراوان ، رفتن حضرت زینب به شام را رد مى کنند و مى گویند: با وجود دیدن آن همه مصایب ، امکان نداشته آن حضرت رغبت رفتن به شام را کند.
گروه دیگرى نیز بر این عقیده اند که بعد از ((واقعه حرّه )) و نهب و غارت و کشتار مردم مدینه در سال 63 هجرى ، جناب ((عبداللّه بن جعفر)) شوهر حضرت زینب علیهاالسّلام وقتى دید که جناب ، سخت متاءلم است و از سویى در مدینه هم وبا و طاعون پیدا شده بود، با خانواده خویش به ییلاقى که در شام داشت ، رفت . حضرت زینب در آنجا مریض شد و در هفت کیلومترى دمشق ، در همان ییلاق که اکنون ((زینبیّه )) است ، از دنیا رفت و همانجا به خاک سپرده شد.
گروهى هم که ((مدینه )) را محل دفن مى پسندند، مى گویند: او بعد از ((واقعه دلخراش کربلا)) و ورود به مدینه ، مدت زیادى زندگى نکرده و از مدینه هم خارج نشده است و مخفى بودن قبرش را هم نظیر اختفاى قبر مادرش حضرت زهرا علیهاالسّلام مى دانند.
اما آنچه در این میان جالب مى نماید اینکه همان طور که خود او در سخنانش به یزید فرمود:((تو نمى توانى نام و آوازه ما را محو و نابود کنى ))، عظمت مقام این خاندان تا بدان پایه است که مردم هر مکانى مى کوشند آنان را به خود منصوب و نزدیک جلوه دهند. امروز، سه محل به نام مزار حضرت زینب حدس زده مى شود که دو مکان از آنها را روزانه ، صدها و هزاران نفر، تبرکا زیارت مى کنند، ولى از یزید و پدرش معاویه ، اثرى نیست . و ((مقام راءس الحسین )) را کودکان خردسال بوسه ارادت مى زنند و جایى را که روزى امام سجاد علیه السّلام در آنجا سخنرانى کرده ، محترم داشته ، نگهدارى مى کنند و آثار مجد و عظمت خاندان رسالت ، هر روز بیشتر از روز قبل است .
من بسیار علاقه مند بودم که بتوانم ثابت کنم مرقد مطهر وى ، زینبیه اطراف دمشق است ، ولى هنوز در اظهار نظر قطعى خود، تردید دارم ، لذا اى خواننده عزیز! تو هرکدام از این سه مکان را که مى خواهى مزار مطهرش بدان ؛ زیرا ((بعد منزل نبود در سفر روحانى )).
